پلی ساکاریدها پلیمرهای طبیعی فراوانی هستند که در گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسمها با خواص استثنایی و نقشهای اساسی برای حفظ حیات یافت میشوند. آنها به دلیل ارزش غذایی بالا و اثرات مثبت بر عملکرد سیستم ایمنی و گوارش و سیستم سم زداییِ بدن ما به خوبی شناخته شده اند.
چرا پلی ساکاریدها برای بدن مهم هستند؟
پلی ساکاریدها برای تغذیه مناسب بسیار مهم هستند زیرا آنها کربوهیدرات های پیچیده ای را تشکیل می دهند که برای بسیاری از افراد به عنوان منبع انرژی اولیه بدن محسوب شده و بر اساس آن عمل می کنند. هر عملکرد بدن برای کسب انرژی و سوزاندن آن به کربوهیدرات ها متکی است.
با این تفاسیر میتوان فهمید که پلی ساکاریدها چه نقش چشمگیر و حیاتی در فعل و انفعالات بدن دارند و چه اثیری بر سلامتی و حفظ سلامتی آدمی می توانند داشته باشند. با اینحال سوال مهم دیگر این است که کدام مواد غذایی می توانند ما را در تامین پلی ساکاریدهای حیاتی کمک کرده و منبعی غنی برای بشر در تامین پلی ساکاریدها باشند.
پزشکان طب سنتی چین و کلا سرزمین های مشرق زمین صدها سال است که بدون اینکه به وجود پلی ساکاریدها پی برده باشند، ارزش بالای غذایی قارچ ها را فهمیده بودند. با این حال این قارچ گانودرما لوسیدوم بوده است که در میان این قارچ ها درخشیده است. امروزه با انجام تحقیقات و پژوهش های علمی آزمایشگاهی بسیار بر روی این قارچ معجزه گر پزشکان دریافته اند که قارچ گانودرمالوسیدوم را می توان منبعی غنی از پلی ساکاریدهای درمانگر دانست.
پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم
مطالعات بالینی اثرات مفید G. lucidum را به عنوان یک درمان کمکی جایگزین در بیماران سرطانی بدون سمیت آشکار نشان داده است. پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم جزء فعال زیستی اصلی در عصاره های محلول در آب این قارچ هستند. شواهد حاصل از مطالعات in vitro و in vivo نشان داده است که پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم (GLP) دارای فعالیت ضد سرطانی بالقوه از طریق اثرات تعدیل کننده ایمنی، ضد تکثیر، پرو آپوپتوز، ضد متاستاتیک و ضد رگ زایی می باشند.
ترکیب عصاره های G. lucidum بستگی به این دارد که از حلال های قطبی یا آپولار(غیرقطبی) برای استخراج آنها استفاده شود. پلی ساکاریدها و تری ترپن ها به ترتیب اجزای اصلی عصاره های قطبی و آپولار(غیرقطبی) هستند. امروزه گزارشات علمی مشخص کرده اند که خواص ضد سرطانی گانودرمالوسیدوم G. lucidum در درجه اول به وجود پلی ساکاریدها و تری ترپن های آن نسبت داده می شود.
اثر تعدیل کننده پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم بر سیستم ایمنی
یافته های پزشکان نشان می دهند که پلی ساکاریدهای موجود در گانودرمالوسیدوم GLP اقدامات ضد سرطانی را از طریق مهار رشد و متاستاز تومور و همچنین تقویت عملکرد ایمنی بیماران با مکانیسمهای مختلف مانند ضد تکثیر، پرواپوپتوز، ضد متاستاتیک، ضد رگزایی، ضد التهابی، ضد سرطان – اثرات اکسیدانی و تعدیل کننده ایمنی- انجام می دهند.
این در درجه اول بر این واقعیت استوار است که پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم GLP می تواند لنفوسیت های T و B، ماکروفاژها، سلول های دندریتیک (DCs) و سلول های کُشنده طبیعی (NK) را فعال کند، که این امر باعث تکثیر لنفوسیت ها، افزایش فاگوسیتوز، افزایش تولید سیتوکین ها و افزایش سمیت سلولی واسطه NK می شود.
اثر پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم بر لنفوسیت های B و T
لنفوسیت های T (همچنین به عنوان سلول های T شناخته می شوند) برای ایمنی سلولی ضروری هستند. چندین زیرگروه از سلول های T با عملکردهای متمایز وجود دارد، مانند سلول های کمکی T، سلول های T سیتوتوکسیک، سلول های T حافظه، سلول های T سرکوب کننده، سلول های T کشنده طبیعی و سلول های T ثابت مرتبط با مخاط. لنفوسیت های B (همچنین به عنوان سلول های B شناخته می شوند) نقش مهمی در ایمنی هومورال دارند.
متفاوت از سلولهای T یا NK، سلولهای B گیرندههای سلول B را بر روی غشای سلولی خود بیان میکنند، که به سلول B اجازه میدهد تا یک آنتی ژن خاص را متصل کرده و یک آنتی بادی علیه آنتی ژن تولید کند. علاوه بر این، سلول های B نیز آنتی ژن و سیتوکین ترشح می کنند. مطالعات ازمایشگاهی متعدد نشان داده اند که پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم GLP یک فعال کننده لنفوسیت های T و B (تاثیر قارچ گانودرما بر لنفوسیت های T) با تکثیر و افزایش و تمایز آنها می باشد.
اثرات ذرات تری ترپنوئیدها و پلی ساکاریدهای گانودرما لوسیدوم بر فعالیت های ضد حساسیتی
افزایش شیوع بیماریهای آلرژیک مانند آسم در سراسر جهان، یک مشکل بهداشتی قابل توجه و تقاضا برای درمان دارویی/رژیم غذایی است. آسم آلرژیک با ترشح هیستامین توسط سلولهای قطبی، حساسیت بیش از حد برونش و التهاب راه هوایی با تجمع ائوزینوفیل ها، لنفوسیت ها و سلول های قطبی و سطوح IgE سرم بالاتر مشخص می شود. پاسخ های ایمنی آلرژیک در آسم از عدم تعادل سلول های کمکی( T (Th ناشی می شود. سلولهای Th1 و سیتوکینهای آنها IL-2 و IFNγ باعث افزایش تولید Th1 و مهار عملکرد Th2 میشوند، در حالی که سلولهای Th2 و سیتوکینهای آنها تولید Th1 را مهار کرده و پاسخهای آلرژیک را افزایش میدهند. IL-4 ترشح شده توسط سلول های Th2، سوئیچ کلاس سلول های B را برای تولید ایمونوگلوبولین آلرژیک (Ig) E تحریک می کند و التهاب نفوذ یافته به نوتروفیل و ائوزینوفیل را تحریک می کند.
این سلول ها همچنین توسط یک سیتوکین Th2 دیگر IL-5 فعال شدند. بنابراین، کاهش تمایز سلولی Th2 با تجویز سیتوکین اغلب به عنوان درمانی برای بیماری های آلرژیک استفاده می شود.
چندین مطالعه نشان داد که فاکتورهای غذایی مانند روغن سرخ کردنی، آدلی و آندروگرافولید از Andrographis paniculata باعث سرکوب پاسخ های ایمنی Th2 در موش BALB/c حساس شده با OVA-Th2 شده است و پلی ساکاریدِ بدنه ی میوه ی گانودرما لوسیدوم هم نشان داده است که تولید سیتوکین ها را تعدیل می کند. بر همین اساس بود که اثرات تعدیلکننده ایمنی( G. tsugae) پلی ساکاریدهای گانودرمالوسیدوم و گانودرماتسوگا مورد توجه دانشمندان این حوزه قرار گرفت.
جنس پولیپور گانودرما برای مدت طولانی بعنوان طب چینی در کشورهای آسیایی به طور گسترده استفاده می شد. برای بسیاری از فعالیت های بیولوژیکی گانودرما، مانند ضد تومور، تنظیم ایمنی، محافظت از کبد (جهت کسب اطلاعات بیشتر در این مزینه مقاله قارچ گانودرما و کبد چرب را مطالعه نمایید)، سنتز ضد کلسترول و ضد التهاب شناخته شده است. اگرچه مواد فعال اصلی پلی ساکاریدها، تری ترپنوئیدها و پروتئین ها هستند، پلی ساکاریدها بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته اند. پلی ساکاریدها با اثرات تقویت کننده ایمنی از عصاره آبی میسلیوم گانودرمالوسیدوم G. lucidum و اجسام میوه ای آن جدا شده اند.